Ὅταν οἱ στρατηγοί παρατάσσουν τό στράτευμα γιά μάχη... ἀπευθύνουν στούς στρατιῶτες λόγο ἐνθαρρυντικό, τέτοιο πού ἡ παραινετική του δύναμη κάνει πολλούς νά καταφρονοῦν καί τό θάνατο...  Ἀνάλογα καί οἱ προπονητές τῶν ἀθλητῶν... πρίν τούς ὁδηγήσουν στό στάδιο τοῦ ἀγώνα, ἐπισημαίνουν ὅτι χρειάζεται νά κοπιάσουν πολύ, γιά νά φτάσουν στό στεφάνι τῆς νίκης. Ἔτσι κι ἐγώ πού εὐλογήθηκα ἀπό τό Θεό νά παρατάσσω τούς στρατιῶτες τοῦ Χριστοῦ γιά μάχη ἐναντίον ἀοράτων ἐχθρῶν, νά προετοιμάζω μέ ἄσκηση στήν ἐγκράτεια τούς ἀθλητές τῆς πίστης γιά τό στεφάνι τοῦ Θεοῦ, αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά σᾶς πῶ λόγο ἐνισχυτικό...

Ὅσοι ἐκπαιδεύονται γιά πολεμικές ἐπιχειρήσεις καί ὅσοι ἀσκοῦνται στά γυμναστήρια ἔχουν ἀνάγκη ἀπό καλή καί ἄφθονη τροφή, γιά νά δυναμώσει τό σῶμα τους καί νά ἔχουν τήν ὅσο γίνεται πιό μεγάλη ἀντοχή στίς κακουχίες καί καταπονήσεις. Ἐμεῖς ὅμως πού ῾῾δέν ἔχουμε νά παλέψουμε μέ ἀνθρώπους, ἀλλά μέ τίς ἀρχές καί ἐξουσίες, τίς κυρίαρχες αὐτοῦ τοῦ σκοτεινοῦ κόσμου, τά πονηρά πνεύματα πού κινοῦνται ἀνάμεσα σέ γῆ καί οὐρανό”, ὀφείλουμε νά προετοιμαζόμαστε μέ ἐγκράτεια νηστευτική... πού εἶναι ὠφέλιμη σέ κάθε περίπτωση καί ἐποχή. Γιατί, ὅσους ἀποφασίζουν νά τήν ἀκολουθήσουν, δαιμονική ἐπίθεση ἐναντίον τους δέν τολμᾶ νά ἐκδηλωθεῖ, οἱ φύλακες ἄγγελοι τῆς ζωῆς μας στέκονται πιό πρόθυμα πλάι στό νηστευτή...

Ἄν λοιπόν εἶσαι πλούσιος, μήν περιφρονήσεις τή νηστεία, μήν ἀπαξιώσεις νά τή βάλεις στό τραπέζι σου, μήν τήν ξαποστείλεις ἀπ’ τό σπίτι σου ἀτιμασμένη ἀπό τήν ἡδονική ἀπόλαυση τῆς πλησμονῆς τῶν ἀγαθῶν, μήπως ὁ ἄγγελός σου σέ καταγγείλει στό νομοθέτη τῶν νηστειῶν καί τιμωρηθεῖς μέ τήν πιό μεγάλη φτώχεια, εἴτε ἀπό ἀρρώστια σωματική, εἴτε ἀπό ἄλλο δυσάρεστο πολύ. Ἄν πάλι εἶσαι φτωχός, μήν ἀντιμετωπίζεις τή νηστεία μέ διάθεση εἰρωνική, ἐπειδή τήν ἔχεις συγκάτοικο στό σπίτι καί συνδαιτυμόνα στό τραπέζι καθημερινά... Ἰδιαίτερα τώρα πού γυρίζει ὁ χρόνος καί μπαίνουμε πάλι στίς ἱερές ἡμέρες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἄς τήν ὑποδεχτοῦμε μέ χαρά πολλή...

Προκειμένου ν’ ἀρχίσεις νά νηστεύεις, μή νομίσεις πώς πρέπει νά ἀλλάξεις ἐξωτερικά, νά γίνεις κατσούφης, σκυθρωπός, ὅπως συνήθιζαν οἱ Ἰουδαῖοι – “μή σκυθρωπάσῃς ἰουδαϊκῶς”. Τό Εὐαγγέλιο λέει νά ἔχεις πρόσωπο λαμπερό – “ἀλλ’ εὐαγγελικῶς σεαυτόν καταφαίδρυνον” – νά μήν ἀφήνεις οὔτε ὑποψία πώς πενθεῖς πού τήν κοιλιά ἀπό ὁρισμένα φαγητά στερεῖς. Τό ἀντίθετο, νά δείχνεις ὅτι πραγματικά εὐχαριστιέσαι πού ἀσκεῖς τήν ψυχή νά κοινωνεῖ καί νά χαίρεται μέ ἀπολαύσεις καί ἀγαθά πνευματικά. Πώς γνωρίζεις πού γράφει ὁ Ἀπ. Παῦλος ὅτι “οἱ ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες εἶναι ἀντίθετες μέ τό πνεῦμα, καί τό πνεῦμα ἀντίθετο μέ τίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες”. Καί ἐπειδή αὐτά “ἀντιμάχονται τό ἕνα μέ τό ἄλλο”, ἐπιβάλλεται νά μειώσουμε στό ἐλάχιστο τήν εὐαισθησία στίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες καί ν’ αὐξήσουμε ὅσο μποροῦμε πιό πολύ τή δύναμη τῆς ψυχῆς. Αὐτό ἐπιδιώκουμε μέ τή νηστεία, ἀγωνιζόμαστε νά νικήσουμε τά πάθη μας, ὥστε νά λάβουμε τά στεφάνια πού ἀνήκουν στούς νικητές αὐτοῦ τοῦ ἀγώνα, πού εἶναι κυρίως ἀγώνας ἐγκράτειας καί αὐτοκυριαρχίας – “ἵνα διά τῆς νηστείας κατά τῶν παθῶν λαβόντες τά νικητήρια, τούς τῆς ἐγκρατείας στεφάνους ἀναδησώμεθα”.

Ἡ νηστεία ὡς ἄσκηση πνευματική... πέρα ἀπό τά μέλη μιᾶς οἰκογένειας, ὠφελεῖ καί ἐκεῖνα μιᾶς εὐρύτερης κοινωνικῆς ὁμάδας, μιᾶς πόλης. Τό κυρίαρχο πνεῦμα της, ἡ ἐγκράτεια καί ἡ αὐτοκυριαρχία, μπορεῖ ν’ ἀλλάξει τήν ἀτμόσφαιρα ζωῆς, νά κάνει τούς ἀνθρώπους της πιό ἤρεμους, νά καταλαγιάσει τά πάθη τους, ν’ ἀποδιώξει διαμάχες, ν’ ἀποτρέψει χλευασμούς καί χυδαιότητες... Θά πρόσθετα ἐδῶ, πώς, ἄν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἔκαναν μιά τέτοια νηστεία σύμβουλο καί ὁδηγό ζωῆς, τίποτε δέ θά ἐμπόδιζε νά ἐπικρατεῖ ἀπέραντη εἰρήνη παντοῦ, οἱ λαοί ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλο νά μήν πολεμοῦν. Ἄν ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους ἐπικρατοῦσε ἡ αὐτοκυριαρχία, ἡ αὐτοσυγκράτηση, ὡς τό κυρίαρχο πνεῦμα, δέ θά κατασκευάζονταν ὅπλα, δέ θά γίνονταν δίκες, δέ θά ὑπῆρχαν κατάδικοι στίς φυλακές, κακοῦργοι στίς ἐρημίες, συκοφάντες στίς πόλεις, στίς θάλασσες πειρατές....

Ἡ νηστεία ἐξομοιώνει τόν ἄνθρωπο μέ τούς ἀγγέλους, τόν κάνει συγκάτοικο τῶν δικαίων, ἀποτελεῖ τόν καλύτερο σωφρονιστή τῆς ζωῆς. Βέβαια ὑπό τόν ὅρο ὅτι δέν τήν ἐκλαμβάνει κανείς σάν μιά γυμνή ἀποχή ἀπό ὁρισμένα φαγητά... ἀλλά ἀκολουθεῖ ἀληθινή νηστεία, δεκτή ἀπό τό Θεό. Καί “νηστεία ἀληθινή, δεκτή ἀπό τό Θεό, εἶναι ἐκείνη πού συνοδεύεται μέ ἀποξένωση ἀπό τό κακό, αὐτοσυγκράτηση τῆς γλώσσας, ἀποχή ἀπό τό θυμό, ἀποκοπή τῶν πονηρῶν ἐπιθυμιῶν, τῆς καταλαλιᾶς, τοῦ ψεύδους, τῆς ἐπιορκίας. Ἡ φτώχεια μέσα μας ὅλων αὐτῶν ἀποτελεῖ νηστεία ἀληθινή” .

– “Ἀληθής νηστεία ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους καί ἐπιορκίας. Ἡ τούτων ἔνδεια νηστεία ἐστίν ἀληθής”.

Τήν ἱερή αὐτή περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ὀφείλουμε νά γνωρίσουμε πιό καλά τό Χριστό, νά τόν νιώσουμε κοντά μας, μελετώντας τήν Ἀλήθειά του, πού ἔχει ἀποθησαυρίσει τό Ἅγιο Πνεῦμα στή Γραφή, νά ἐφαρμόσουμε τίς θεῖες διδαχές καί σωτήριες ἐντολές του, πού ἀνακαινίζουν τήν ψυχή... Τίς μέρες πού ἀκολουθοῦν, τό Ἅγιο Πνεῦμα θά παραθέσει τραπέζι πνευματικό, θά σᾶς καλέσει σέ πρωινή εὐφροσύνη καί χαρά ἑσπερινή... Ἄς κοινωνήσουμε ὅλοι ἀπό τό Ποτήρι πού χαρίζει ἐγρήγορση πνευματική. Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ γεμάτο τό προσφέρει στόν καθένα, ν’ ἀντλήσει καί νά πιεῖ ἀνάλογα μέ τήν πνευματική νηστεία πού θά ἔχει κάνει, ἰδιαίτερα τήν περίοδο αὐτή... Ὁ Θεός προσφέρει... τή θεία τροφή, ἐξηγεῖ ἡ πρός Ἑβραίους Ἐπιστολή, σέ ὅσους “μέ ἐπίμονο ἀγώνα καί συνεχή ἔμαθαν νά διακρίνουν σωστά τό ὄντως καλό ἀπό τό κακό”.

Αὐτῶν τό παράδειγμα ἄς ἐμπνέει, ἄς δυναμώνει καί τή δική μας ψυχή, γιά νά ἀξιωθοῦμε νά παρακαθίσουμε στό τραπέζι τῆς χαρᾶς τῶν γάμων τοῦ Χριστοῦ, μέ τή χάρη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ, τοῦ ὁποίου ἡ δόξα καί ἡ δύναμη μένει στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Γράφει ὁ Ἀθ. Κοτταδάκης