Στις 24 Αυγούστου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τον Άγιο Ισαπόστολο και Ιερομάρτυρα Κοσμά τον Αιτωλό ή Πατροκοσμά όπως είναι πιο γνωστός σε όλους μας. Γεννήθηκε στο χωριό Μεγάλο Δένδρο της Αιτωλίας περί το 1714. Αφού έλαβε τα πρώτα γράμματα στην πατρίδα του, ήλθε για ανώτερη μόρφωση στην Αθωνιάδα Ακαδημία, όπου είχε για δασκάλους τον Παναγιώτη Παλαμά, τον Νικόλαο Τζαρτζούλιο και τον Ευγένιο Βούλγαρη. Το 1759 εκάρη μοναχός στη μονή Φιλόθεου. Κατόπιν χειροτονήθηκε ιερεύς. Τον προβλημάτιζε έντονα η δεινή κατάσταση των υποδούλων ελλήνων σε όλη την επικράτεια από τον Οθωμανό κατακτητή οπότε και θεώρησε ότι έχει χρέος να σταθεί δίπλα στο σκλαβωμένο ραγιά. Θλιβόταν που οι Έλληνες είχαν απολέσει την ελευθερία τους και κινδύνευαν άμεσα με απώλεια εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας και είχε αλλοτριωθεί  σε επικίνδυνο βαθμό το φρόνημά τους.
    Ζήτησε λοιπόν την ευλογία του πατριάρχη Σεραφείμ Β' και τις συμβουλές του αδελφού του δασκάλου Χρύσανθου και έτσι ρίχτηκε με ιερό ζήλο στο κήρυγμα του Ευαγγελίου ανάμεσα στους υπόδουλους έλληνες, οργώνοντας όλη την ελληνική επικράτεια. Με λόγια απλά κατανοητά από τον απλό κόσμο ,πάντα όμως στοιχισμένα στο Ιερό Ευαγγέλιο, αφύπνισε συνειδήσεις, στήριζε , παρηγορούσε και όπου επιβάλλονταν έλεγχε κάθε ατόπημα. Παντού ίδρυε εκκλησίες και σχολεία και με πάθος ενδιαφερόταν για τη μόρφωση των υποδούλων. Τους πλουσίους έβαζε ν' αγοράζουν κολυμβήθρες για τις βαπτίσεις των χριστιανών, βιβλία, σταυρούς και κομποσχοίνια, που τα μοίραζε στους πιστούς ως ευλογία. Αυτό που πέτυχε ήταν πέρα από τα ανθρώπινα μέτρα και δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι αποτέλεσε την μαγιά για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων παραμονές του 1821, διότι είχε μεγάλη απήχηση το έργο του ανάμεσα στους σκλαβωμένους, καταπολεμώντας  με επιτυχία την άγνοια σε θρησκευτικό και εθνικό επίπεδο.
    Δυστυχώς όμως επειδή τον μισούσαν  θανάσιμα οι Εβραίοι, διότι μετέφερε τα παζάρια των χριστιανών από την Κυριακή στο Σάββατο. Τον συκοφάντησαν στις τουρκικές αρχές και με πολλά χρήματα προς τον Κούρτ Πασά του Βερατίου κατόρθωσαν να επιτύχουν τη θανάτωση του. Ο άγιος με χαρά άκουσε την καταδίκη του. Τον κρέμασαν από ένα δένδρο στο χωριό Κολικόντασι και το λείψανο του το έριξαν στα νερά του πόταμου Άψου. Παρά την πέτρα που του είχαν δέσει στον λαιμό, το λείψανο επέπλεε. Βρέθηκε από τον ιερέα Μάρκο κι ενταφιάσθηκε στη μονή της Θεοτόκου Αρδονίτσας Β. Ηπείρου, όπου και ανευρέθη. Η κανονική πράξη της αναγνωρίσεως του ως αγίου έγινε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στις 20.4.1961. 
     Αν ζούσε όμως στις ημέρες μας ο Πατροκοσμάς θα ήταν χαρούμενος τώρα που Έλληνες απολαμβάνουν τα αγαθά της ελευθερίας και της δημοκρατίας στον τόπο τους και προπαντός μπορούν να ασκήσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα; Η απάντηση είναι δυστυχώς όχι. Αγωνίστηκε για ελληνική παιδεία και κατά του αναλφαβητισμού για να φωτιστεί ο νους μας στον Λόγο του Θεού μέσα από την μελέτη των Ιερών Γραφών και των Πατέρων της Εκκλησίας και να θαυμάζουμε τα μεγαλεία του Θεού όταν θα εντρυφούμε στην επιστημονική γνώση και όχι να μυούμαστε στις αθεϊστικές ιδέες προσβάλλοντας τον Ίδιο τον Δημιουργό. Δυστυχώς στις ημέρες μας συζητούμε αν θα πρέπει να υπάρχει έστω και η μία ώρα θρησκευτικής αγωγής στα σχολεία. Πόσο πραγματικά θα τον έθλιβε αυτή η στροφή των νεοελλήνων προς την αθεΐα και την αποιεροποίηση  της καθημερινότητάς μας;  
    Καταργήσαμε την αργία της Κυριακής!.. Πόσο προσβλητικό είναι αυτό άραγε για την ιερή Του μνήμη όταν ο λόγος που πέθανε ήταν η τιμή και ο σεβασμός στην Άγια ημέρα που αναστήθηκε ο Χριστός και τελείται σε κάθε ιερό ναό η Θεία Ευχαριστία; Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι παρεκκλίνουμε από τις αρχές και τις αξίες εκείνες που μας οδήγησαν στην εθνική και θρησκευτική ελευθερία και στην χειραφέτηση από κάθε λογής σκοταδισμό. ‘’Αν τιμή αγίου είναι η μίμηση αγίου’’  είναι ανάγκη άμεση για να μην οδηγηθούμε ξανά στον όλεθρο ως έθνος αλλά και για να σώσουμε τις ψυχές μας να αφουγκραστούμε το κήρυγμα του ‘’Πατροκοσμά’’ να βάλουμε ως κέντρο της ζωής μας την εν Χριστώ ζωή.  
    Η Ορθόδοξη πίστη δεν είναι έθιμό που το θυμόμαστε μόνο Χριστούγεννα και Πάσχα, ούτε να επαναπαυόμαστε στις προφητείες του Πατροκοσμά για αποκατάστασή τον αλύτρωτων και αλησμόνητων πατρίδων μας ,γιατί αυτές λέχθηκαν με την προϋπόθεση  ότι θα τηρούμε τον λόγο του Ιησού Χριστού και ότι δεν θα είμαστε χριστιανοί κατά το όνομά μόνο. Ο χριστιανισμός είναι βίωμα μετανοίας και ακατάπαυστης δοξολογίας στον αληθινό Θεό και πραγματώνεται με την επιλογή μας να προσερχόμαστε στην λατρεία του Θεού , στην Θεία Ευχαριστία και η βιωτή μας έμπρακτα να μαρτυρεί χριστιανό πολίτη και όχι κάποιον αρνητή της πίστης. Ας βαδίσουμε λοιπόν στα ιερά χνάρια της διδαχής του έμπρακτά για να μπορούμε να τιμούμε με συνείδηση την ιερή του μνήμη και να επικαλούμαστε με παρρησία τις πρεσβείες Του.

Δημήτριος Τζαφέρης Θεολόγος

Λαμπαδάριος Ιερού Ναού μας