Η Εκκλησία, λέει ο διακεκριμένος φιλόλογος Κώστας Γανωτής, είναι σαν την Αρετώ στο διήγημα «Η στοιχειωμένη κάμαρα» του Παπαδιαμάντη.  Έτσι το λέει ο Γανωτής: «Η Αρετώ είναι σαν την Εκκλησία, που όλοι την κτυπούν και αυτή τους δέχεται και τους συγχωρεί» [1].  Η Αρετώ του Παπαδιαμάντη συγχώρησε τον πατέρα της, που είχε σκοπό να τη ρίξει στη θάλασσα και να την πνίξει. Ξανασυγχώρησε τον πατέρα της, όταν αυτός τη συκοφάντησε οικτρά.  Η Αρετώ συγχώρησε τη μητριά της, που την έδερνε σκληρά από μικρή και που ήταν η αιτία όλων των κακών και αυτή που παράσερνε τον πατέρα της.  Η Αρετώ συγχώρησε τον άντρα της, που ήταν αναίσθητος και δεν έδινε δεκάρα για το σπίτι του.  Με αυτήν την Αρετώ, παρομοιάζει ο Γανωτής την Εκκλησία μας.

― Σχώρα με, Ἀρετώ, σχώρα με!

― Θεός σχωρέσ᾽, Θεός σχωρέσ᾽, πατέρα!

― Μ᾽ ὅλη την ψυχή σ᾽, κορίτσι μ᾽ Ἀρετώ!

― Μ᾽ ὅλη την ψυχή μ᾽, πατέρα· σχωρεμένος νά ᾽σαι![2]

Με όλη την ψυχή της συγχωρεί η Εκκλησία. Και όσοι έχουν καθαρή ματιά, βλέπουν τα καλά της Εκκλησίας. Και όσοι έχουν καθαρή καρδιά, αισθάνονται αμέσως την αγάπη της. Η ορθόδοξη Εκκλησία μας, πόσες φορές δε χτυπήθηκε; Όλες τις φορές συγχώρησε. Η Εκκλησία μας είναι μυρωμένη και αιώνες τώρα συγχωρεί σαν Αρετούλα του Παπαδιαμάντη, και ακόμη παραπάνω. Χτυπούν την Εκκλησία. Δεν πειράζει, αντέχει.  Ξαναχτυπούν την Εκκλησία. Δεν πειράζει, κακίες δεν κρατάει. 
Χτυπάνε, χτυπάνε, χτυπάνε. Η Εκκλησία αγαπάει και άρα συγχωρεί σαν Αρετούλα του Παπαδιαμάντη - «οὐ γαρ οἴδασι τί ποιοῦσι».  



[1] Κώστα Γανωτή, «ΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ, Μια ευλαβική ανάγνωση του Παπαδιαμάντη», Εκδόσεις Αρμός, σ. 9 (Από το προλογικό σημείωμα της Λένας Βουδούρη).
[2] Πολύ μικρό απόσπασμα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η στοιχειωμένη κάμαρα». Το διήγημα βρίσκουμε στο ως άνωθεν «Κώστα Γανωτή...» σσ. 11-21

Κ.Γ.Π.