Το αντίδωρο, όπως λέει και η λέξη, προσφέρεται , από τον Λειτουργό Ιερέα αντί του Δώρου, για όσους δεν κοινώνησαν. «Αντί των δώρων, των φρικτών δηλαδή μυστηρίων, παρέχεται (το αντίδωρον) σε αυτούς που δεν έλαβαν μέρος στη Θ. Κοινωνία» (Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης).

Ο ιερός Καβάσιλας επίσης γράφει ότι ο ΄Αρτος που διανέμεται ως αντίδωρο έχει αγιασθεί , επειδή προσφέρθηκε στον Θεό. Και οι πιστοί «το δέχονται με κάθε ευλάβεια και καταφιλούν το χέρι του ιερέα , που μόλις πριν ακούμπησε το Πανάγιο Σώμα του Σωτήρος Χριστού και δέχθηκε τον από εκεί αγιασμό και πιστεύεται ότι το χέρι αυτό τον μεταδίδει σε όσους με ευλάβεια το εγγίζουν».

Μετά το «Δι΄ ευχών…», λοιπόν , οι πιστοί κατευθύνονται προς την Ωραία Πύλη για να λάβουν το αντίδωρο από το χέρι του Λειτουργού (και όχι από το παγκάρι) μαζί και την ευλογία , που προέρχεται από την πράξη αυτή. Για να λάβει κάποιος αντίδωρο και να το φάει μετά το πρωινό του εκκλησιασμό, δεν χρειάζεται να νηστεύσει από την προηγούμενη. Μετά την έγερσή του όμως το πρωί μέχρι τη λήψη του Αντίδωρου, δεν πρέπει να έχει φάει κανονικά οτιδήποτε και να μην έχει πιει ούτε νερό, ούτε καφέ, ούτε τσιγάρο.

Η συμμόρφωση του Χριστιανού σ΄ αυτή τη ρύθμιση της Εκκλησίας είναι σοβαρό θέμα . Είναι δυνατόν με τη λήψη του αντίδωρου να ζητά κανείς ευλογίες , χωρίς να κάνει υπακοή στην Εκκλησία ; Εάν παρά ταύτα πάρει Αντίδωρο (ενώ ήπιε…), για να λάβει την ευλογία του Λειτουργού, μπορεί να το κρατήσει και να το φάει την επόμενη το πρωί . Μερικοί παίρνουν δύο και τρία τεμάχια αντίδωρου, τα τεμαχίζουν και λαμβάνουν ένα κομμάτι κάθε πρωί όλη την εβδομάδα .

Ο Λειτουργός την ώρα που το διανέμει λέει για τον καθένα από τους πιστούς:  «Ευλογία Κυρίου και έλεος Αυτού έλθοι εφ΄ υμάς». Με αυτή την ευχή και ευλογία προπέμπει τους πιστούς όχι απροετοίμαστους και απαρασκεύαστους . Αντιθέτως . Τους διεγείρει την προσοχή, εφαρμόζοντας το του Αποστόλου Παύλου «Σπουδαίως πρόπεμψον αυτούς , ίνα μηδέν αυτοίς λείπη». Τους προπέμπει λοιπόν στον καθημερινό δύσκολο αγώνα τους και τους οπλίζει με την ευλογία του Κυρίου μας .

Σε όλη αυτή τη διαδικασία ο πιστός μπορεί :

α . Να πλησιάζει αθόρυβα και με υπομονή (είναι τραγικό μετά τη συμμετοχή του στη Θ. Λειτουργία να βιάζεται , να ενοχλείται η να εκνευρίζεται με τη συμπεριφορά των άλλων).

β . Να μην κάνει το σταυρό του πριν λάβει το αντίδωρο, δεν χρειάζεται .

γ . Να απλώνει τις δύο παλάμες του, τη μία πάνω στην άλλη σε σχήμα σταυρού (για να μην χαθεί ούτε να πέσει τίποτε από την ευλογία) και λαμβάνοντας το αντίδωρο, εκείνη τη στιγμή, να φιλάει το χέρι του Λειτουργού.

δ . Εάν χρειαστεί αυτή την ώρα ή αμέσως μετά , να απαντήσει σε κάποιον που του μιλά , να το κάνει με σεβασμό προς το χώρο που βρίσκεται χωρίς φωνές και διαχύσεις . Αυτές μπορούν να γίνουν μετά την έξοδο μας από το Ναό.

Έτσι , όταν ο πιστός έχει συμμετάσχει στη Θεία Λειτουργία ως συλλειτουργός, επιστρέφει στους οικείους του ή στην εργασία του, ανανεωμένος και ενισχυμένος από το Μυστήριο, πιο ταπεινός , πιο υπομονετικός , πιο πασχαλινός . Οι κινήσεις του, τα λόγια του και η συμπεριφορά του τον προδίδουν και όλοι διαισθάνονται ότι είναι άνθρωπος λειτουργημένος ,φορέας του Αγίου Πνεύματος .

Δ.