Η Υπαπαντή του Κυρίου είναι η Δεσποτική και συγχρόνως Θεομητορική εορτή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, κατά την οποία τιμάται η «προσφορά» του Ιησού στο ναό των Ιεροσολύμων, σαράντα ημέρες μετά από τη Γέννησή Του. Οι ευαγγελικές διηγήσεις, επικεντρώνουν τη σημασία της εορτής στη «συνάντηση» του νεογέννητου Κυρίου με τον ιερέα Συμεών («υπάντηση» του Κυρίου με τον Συμεών, εξ ου και η λέξη «Υπαπαντή»). Χαρακτηριστικά τονίζεται στο τρίτο Στιχηρό του Μεγάλου Εσπερινού της εορτής: Δεύτε και ημείς, άσμασιν ενθέοις, Χριστώ συναντηθώμεν, και δεξόμεθα αυτόν ου το σωτήριον, ο Συμεών εώρακεν. Ούτός εστιν ον ο Δαυίδ καταγγέλει· ούτός εστιν, ο εν Προφήταις λαλήσας· ο σαρκωθείς δι᾽ ημάς και νόμω φθεγγόμενος. Αυτόν προσκυνήσωμεν. «Αρχικώς, η εορτή εθεωρείτο ως Θεομητορική, δηλαδή ως τιμητική της Θεοτόκου. Η προσκυνήτρια των Αγίων Τόπων, η Αιθερία, αναφέρει ότι τον 4ο αιώνα η Υπαπαντή εορταζόταν με τελετουργική λαμπρότητα.

Τα Ιεροσόλυμα, άλλωστε, υπήρξαν ο τόπος στον οποίο γεννήθηκε η εορτή. Επί της εποχής του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (6ος αιώνας) η εορτή μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη (όπως μαρτυρεί το «Χρονικό» του μοναχού Γεωργίου) και, έκτοτε, διαδόθηκε σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Ο Ιουστινιανός επέβαλε και τη μεταφορά της Υπαπαντής από τις 14 Φεβρουαρίου (σαράντα ημέρες μετά τις 6 Ιανουαρίου· διότι αρχικά τα Χριστούγεννα εορτάζονταν στις 6 Ιανουαρίου, μαζί με τα Θεοφάνεια) στις 2 Φεβρουαρίου. Την εποχή αυτή ο μεγάλος υμνογράφος Ρωμανός ο Μελωδός συνέθεσε το περίφημο Κοντάκιο της εορτής, Ο μήτραν παρθενικήν…» μας αναφέρει τα ιστορικά αυτά στοιχεία ο λειτουργιολόγος καθηγητής Γ. Φίλιας. Η εορτολογική προσέγγιση της Υπαπαντής από τους Πατέρες και διδασκάλους της Εκκλησίας, εντάσσει τους αναγνώστες των έργων τους στο βαθύτερο εκκλησιολογικό νόημα της εορτής: ότι όπως ο Συμεών υποδέχθηκε το Χριστό, έτσι και η Εκκλησία υποδέχεται τον κάθε άνθρωπο που θα θελήσει να την προσεγγίσει. Η «υπάντηση» του Συμεών με τον Χριστό συμβολίζει (και μας προετοιμάζει) για την «υπάντηση» του κάθε ανθρώπου με τον Κύριο μέσα στην Εκκλησία και ιδιαίτερα προμηνύει την υποδοχή του Χριστού από τον άνθρωπο κατά τη θεία Ευχαριστία. Στην περίπτωση της Υπαπαντής, ο Χριστός είναι Εκείνος που μεταβαίνει προς τον Συμεών, ενώ κατά τη θεία Ευχαριστία είναι Εκείνος που αναμένει οικειοθελώς και αυτοβούλως την έλευση του ανθρώπου και την «υπάντηση» με το δημιούργημά Του.

Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της σημερινής εορτής: ότι ο Κύριος μας προσκαλεί προς συνάντησή Του. Συνάντηση με τον Χριστό στην Εκκλησία Του, στην Θεία Λειτουργία, στη Θεία Ευχαριστία, στη Μετάληψη του Τιμίου Σώματος και Αίματός Του. Όταν μας προσφέρεται εις μετάληψιν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, ερχόμεθα σε πραγματική συνάντηση και αληθινή κοινωνία μαζί Του, γινόμεθα ναός έμψυχος του Κυρίου. Γι’αυτό και οφείλουμε να έχουμε, βαθειά συναίσθηση, ευλάβεια, δέος και μεγάλη πίστη ότι λαμβάνουμε με την Θεία Μετάληψη τον Χριστό μέσα μας. Συνάντηση, Κοινωνία, Κατοικητήριον του Θεού μέσα μας.

Άλλωστε μη λησμονούμε ότι εορτή σημαίνει τέλεση της Θείας Μυσταγωγίας και συμμετοχή των πιστών στη Θεία Μετάληψη. Τότε εορτάζουμε το γεγονός θεοπρεπώς. Με πολλή συγκίνηση ο δίκαιος Συμεών κράτησε στις αγκάλες του το Θείο Βρέφος και η καρδιά του ήταν πλημμυρισμένη από αγαλλίαση. Αλήθεα, πόση πνευματική ευφροσύνη δεν θα πρέπει και μείς να αισθανώμεθα όταν ο Ίδιος ο Χριστός κατοικεί μέσα μας; Έτσι και η εορτή αυτή της Υπαπαντής του Κυρίου, μας διδάσκει ότι η σύναξη των πιστών, όλη η Εκκλησία ζει και εκφράζεται «εν τη Θεία Ευχαριστία και διά της Ευχαριστίας», στο μέγα αυτό Μυστήριο της Συνάντησης και Ενότητος με τον Κύριο και Σωτήρα μας Ιησού Χριστό.

Του Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ΄