Η σημερινή ημέρα, 28η Οκτωβρίου, δεν είναι απλώς μία εθνική επέτειος. Είναι ημέρα ιερής μνήμης, ευγνωμοσύνης και περισυλλογής. Είναι ημέρα όπου ολόκληρος ο ελληνικός λαός, στρατιώτες και άμαχοι, Εκκλησία και Πολιτεία, ύψωσαν το ανάστημά τους απέναντι στη βία, στην αλαζονεία και στην πνευματική σκλαβιά. Ας υψώσουμε σήμερα τη σκέψη και την ψυχή μας στη μεγάλη αλήθεια που αναδεικνύεται μέσα από τα γεγονότα και τις μνήμες της Κατοχής:Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν συναντήθηκε φαινόμενο όμοιο με αυτό που βίωσε και επέδειξε ο Ελληνισμός. Η ιστορία της Κατεχόμενης Ελλάδας είναι μοναδική – όχι μόνο λόγω της σκληρότητας των συνθηκών, αλλά πρωτίστως λόγω της ηθικής αντίστασης και του φωτός που εξέπεμψε ο λαός μας και η Εκκλησία μας.Η ιστορία της Κατεχόμενης Ελλάδας δεν γράφτηκε μόνο με αίμα, αλλά και με φως. Δεν είναι μόνο χρονικό αγώνων και θυσιών, αλλά μαρτυρία πίστης, ήθους και ανθρωπιάς. Ο ελληνικός λαός, παρά την πείνα, τις εκτελέσεις, την τρομοκρατία και την απώλεια, στάθηκε όρθιος, γιατί μέσα του έλαμπε η φλόγα του Θεού. Δεν λύγισε, γιατί είχε ρίζες βαθιές στην πίστη, στην ελευθερία και στη φιλανθρωπία.

Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν υπήρξε τέτοια ηθική αντίσταση. Η Εκκλησία μας, από το πρώτο κιόλας λεπτό, έγινε φως και παρηγοριά μέσα στο σκοτάδι της Κατοχής. Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, οι Ιεράρχες, οι ιερείς και οι μοναχοί στάθηκαν μπροστά στον λαό, όχι μόνο με λόγια αλλά με έργα. Προστάτεψαν χιλιάδες αθώους, οργάνωσαν συσσίτια, διαμαρτυρήθηκαν για τις εκτελέσεις και τη βία, αντιστάθηκαν στις πιέσεις και υπερασπίστηκαν τον άνθρωπο ως εικόνα Θεού.Ενώ σε άλλες χώρες επικράτησε η σιωπή ή η υποταγή, στην Ελλάδα η Εκκλησία μίλησε, και ο λόγος της ήταν φωνή συνείδησης. Δεν λύγισε μπροστά στον φόβο, δεν έκλεισε τα μάτια στο άδικο. Ο Χρυσόστομος Ζακύνθου, ο Δαμασκηνός, ο Ιωακείμ Χίου, και τόσοι άλλοι ποιμένες, με κίνδυνο της ζωής τους, αντιστάθηκαν στον κατακτητή, γιατί ήξεραν ότι «πειθαρχείν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις» (Πράξ. 5,29).

Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν έλαβε η Εκκλησία τόσο ενεργό μέρος στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Οι ναοί έγιναν καταφύγια, τα μοναστήρια κέντρα αλληλεγγύης, οι ιερείς φύλακες ψυχών και σωμάτων. Εκεί όπου υπήρχε πόνος, εκεί έφθανε η στοργή της Εκκλησίας. Εκεί όπου υπήρχε σκοτάδι, άναβε το φως της ελπίδας.Αλλά, αδελφοί, το φως αυτό δεν ήλθε μόνο από ανθρώπους. Η 28η Οκτωβρίου είναι και ημέρα αφιερωμένη στην Υπεραγία Θεοτόκο, την Παναγία την Υπέρμαχο Στρατηγό του Γένους μας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός λαός απέδωσε τη νίκη του ’40 στην προστασία της Μητέρας του Θεού. Οι στρατιώτες στο μέτωπο, μέσα στα χιόνια και τις κακουχίες, ψιθύριζαν «Με τη βοήθεια της Παναγίας!» – και εκείνη, όπως πάντοτε στην ιστορία μας, δεν έλειψε από το πλευρό των παιδιών της.

Η Παναγία δεν υπήρξε απλώς σύμβολο· υπήρξε παρουσία. Μαρτυρίες στρατιωτών και πολιτών μιλούν για τη σκέπη της, για τη δύναμη που ένιωθαν στις πιο δύσκολες στιγμές. Όπως άλλοτε προστάτευσε την Κωνσταντινούπολη από τους εχθρούς, έτσι και τότε σκέπασε την Ελλάδα με το μαφόριό της, για να διασώσει την πίστη, την ελπίδα και την αξιοπρέπεια ενός λαού.Κι έτσι, η φράση «σε καμία χώρα της Ευρώπης» δεν είναι υπερβολή, αλλά ιστορική αλήθεια και θεολογική μαρτυρία. Δείχνει ότι ο λαός μας δεν πολέμησε μόνο με όπλα, αλλά με ψυχή· όχι μόνο για εδάφη, αλλά για το φως του Θεού μέσα στον κόσμο. Δείχνει ότι όταν πίστη και ελευθερία ενώνονται, τότε ακόμη και τα μικρά έθνη γίνονται μεγάλα στα μάτια του Θεού.

Αδελφοί, ας υψώσουμε σήμερα τη σκέψη και την ψυχή μας προς Εκείνον που έδωσε στους προγόνους μας δύναμη και θάρρος, και ας ζητήσουμε να μας χαρίσει το ίδιο πνεύμα ευθύνης και αλληλεγγύης.Η ελευθερία δεν είναι κεκτημένο· είναι δώρο που απαιτεί αγώνα, ταπείνωση και πίστη.Ας φυλάξουμε, λοιπόν, τη μνήμη της 28ης Οκτωβρίου όχι μόνο με παρελάσεις, αλλά με προσευχή, με ενότητα, με αγάπη για τον συνάνθρωπο, με αγώνα για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη.Ας γίνουμε συνεχιστές εκείνου του φωτός, για να μπορούμε κι εμείς να πούμε, όταν έρθει η ώρα της δικής μας δοκιμασίας, πως σταθήκαμε αντάξιοι της ιστορίας μας.Και ας θυμόμαστε πάντοτε:Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν κυριάρχησαν τόσο το φως, η πίστη και η υπέρβαση του φόβου, όσο στη δική μας πατρίδα.Με τη βοήθεια της Παναγίας και με τη χάρη του Θεού, ας συνεχίσουμε κι εμείς τον δρόμο της ελευθερίας, της αγάπης και της ανθρωπιάς.

Δημήτριος Τζαφέρης Θεολόγος

Λαμπαδάριος Ιερού μας Ναού