Αρχική » Ο Ναός μας » Διδακτικά και Ωφέλιμα
Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πράξη μετανοίας, όχι απλώς ένα ηθικό καθήκον ή μία εξωτερική συνήθεια. Δεν πρόκειται για την επιλογή ανάμεσα σε δύο άκρα — δηλαδή, είτε αυστηρή αποχή από τροφές είτε αποκλειστικά πνευματική εστίαση στην προσευχή και την ελεημοσύνη. Η αληθινή νηστεία συνδυάζει όλα αυτά, αφού μόνο έτσι εκφράζεται η ενότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, σώματος και ψυχής, πράξεως και προθέσεως.
Η μετάνοια είναι ο θεμέλιος λίθος κάθε πνευματικής άσκησης. Δεν εξαντλείται σε ένα συναίσθημα ενοχής, αλλά σημαίνει αλλαγή νου και τρόπου ζωής, επαναπροσανατολισμό προς τον Θεό. Χωρίς μετάνοια, η νηστεία χάνει το νόημά της και μένει ένα άδειο περίβλημα· όταν όμως συνοδεύεται από πνευματικό αγώνα, αποκτά ζωή και δύναμη. Ο Κύριος δεν καθιέρωσε τη νηστεία για να μας επιβάλει στέρηση, αλλά για να μας οδηγήσει σε εσωτερική ανακαίνιση.
Γι’ αυτό στην Εκκλησία, όταν μιλάμε για νηστεία, εννοούμε ένα ενιαίο βίωμα που περιλαμβάνει προσευχή, ελεημοσύνη, συγχώρηση και εγκράτεια. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος υπενθυμίζει: «Νηστεύεις; Δείξε το με τα έργα σου· αν δεις φτωχό, ευσπλαχνίσου, αν δεις εχθρό, συμφιλιώσου». Η νηστεία χωρίς αυτά είναι όπως ένα σώμα χωρίς ψυχή.
Ωστόσο, υπάρχει και μία άλλη παρερμηνεία: να υποτιμούμε τη σωματική διάσταση της νηστείας και να θεωρούμε ότι “δεν έχει σημασία τι τρώμε”, αρκεί να προσευχόμαστε και να αγαπάμε. Μία τέτοια προσέγγιση, όμως, παραβλέπει ότι ο δρόμος προς την πνευματική καθαρότητα περνά και μέσα από την εγκράτεια των αισθήσεων και του σώματος. Η τήρηση των νηστειών του έτους δεν είναι μια τυπική πράξη αλλά ένα σχολείο αυτοπειθαρχίας, ταπείνωσης και υπακοής.
Η Εκκλησία μάς καλεί να νηστεύουμε από τα φαγητά ως τρόπο συμμετοχής σε ένα ευρύτερο πνευματικό αγώνισμα. Η νηστεία από τροφές λειτουργεί ως σύμβολο της εσωτερικής αποκοπής από κάθε τι που μας κρατά δέσμιους στα πάθη. Όπως το σώμα καθαίρεται από την υπερβολή, έτσι και η ψυχή καθαρίζεται από την αμαρτία. Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο· η σωματική νηστεία χωρίς προσευχή γίνεται δίαιτα, αλλά και η “πνευματική” νηστεία χωρίς εγκράτεια μετατρέπεται σε αφηρημένο ιδεολογικό σχήμα.Η αληθινή νηστεία, λοιπόν, είναι μία καθημερινή πρακτική επιστροφής στον Θεό, μια πράξη ολοκληρωμένης μετανοίας. Μας καλεί να προσέχουμε τόσο τι τρώμε όσο και τι σκεφτόμαστε, τι λέμε και πώς αγαπάμε. Είναι μία πορεία καθαρότητας και ανασύνθεσης, όπου ο άνθρωπος –μέσα από μικρές πράξεις εγκράτειας, προσευχής και αγάπης– ξαναβρίσκει τη ζωή της ελευθερίας και το φως της χάριτος.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΟΝΓΚ ΚΟΝΓΚ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
|
Πατήστε εδώ για να το δείτε