Τή διδακτικότατη παραβολή τοῦ ἄφρονος πλουσίου ἀκούσαμε σήμερα στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Ἕνας πλούσιος μεριμνοῦσε γιά τό τί ἔπρεπε νά κάνει, προκειμένου νά μή χάσει τίποτε ἀπό τή συνεχῶς αὐξανόμενη περιουσία του, ἐνῶ τό ἴδιο βράδυ ἐπρόκειτο νά χάσει αὐτή τήν ἴδια τή ζωή του. Ὁ Κύριος εἶπε αὐτή τήν παραβολή, γιά νά διδάξει πόσο μεγάλη ἀνοησία εἶναι νά δίνουμε πρωτεύουσα σημασία στά ρέοντα καί δευτερεύουσα σημασία στά μένοντα. Εἶναι μεγάλη ἀφροσύνη νά ἀπασχολούμαστε καί νά κουραζόμαστε, γιά νά τακτοποιήσουμε τά ἐφήμερα, ἐνῶ ἀμελοῦμε καί παραθεωροῦμε τά αἰώνια. Γιατί, ὅμως, τόσο πολλοί ἄνθρωποι μοιάζουν μέ τόν ἄφρονα πλούσιο τῆς σημερινῆς παραβολῆς; Τήν ἀπάντηση τή δίνει καί πάλι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ὁ ἄφρων πλούσιος εἶχε ἕνα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης: «ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Ἡ ἀνάπαυση, ἡ κατανάλωση καί ἡ ἀπόλαυση ἦταν τά ὁρόσημα καί οἱ ἀξίες τῆς ζωῆς του. Σ’ αὐτά πίστευε καί αὐτά προσπαθοῦσε νά ἱκανοποιήσει. Τίποτε περισσότεροδέν τόν ἀπασχόλησε ποτέ.

Ἡ περίπτωση τοῦ ἄφρονος πλουσίου δέν εἶναι μοναδική. Ἡ νοοτροπία αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἴδια πού διακατέχει τή σκέψη τῶν περισσότερων ἀνθρώπων κάθε ἐποχῆς. Εἰδικά στήν ἐποχή μας, πού τά πάντα παρέχονται εὔκολα καί γρήγορα, τό τρίπτυχο ἀνάπαυση, κατανάλωση καί ἀπόλαυση εἶναι πρότυπο γιά ὁλόκληρες κοινωνίες. Ἡ σκέψη «ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου» καθοδηγεῖ τόν τρόπο ζωῆςπολλῶν ἀνθρώπων.

Κατ’ ἀρχήν,εἶναι στάση ζωῆς τό «ἀναπαύου».Ἡ κούραση σάν ἔννοια καί σάν ἐμπειρία εἶναι δυσάρεστη γιά τούς περισσότερους. Ζοῦμε σ’ ἕναν κόσμο πού προωθεῖ τήν ξεκούραση, τήν ἥσσονα προσπάθεια, τό βόλεμα, τήν ἀποφυγή τῆς πολλῆς δουλειᾶς. Πρότυπο ζωῆς ἔγινε ὁ καναπές, τό μαλακό κάθισμα, ἡ τεμπελιά, ἡ ἀποφυγή τῶν εὐθυνῶν. Ὅλοι προσπαθοῦν νά δουλέψουν λιγότερο. Ὅλοι διεκδικοῦν περισσότερα δικαιώματα στήν ἀνάπαυση. Κάθε γενιά πού ἔρχεται θέλει νά ἐργάζεται λιγότερο ἀπό τήν προηγούμενη. Κάθε γενιά πού ἔρχεται κουράζεται γρηγορότερα καί πιό ἔντονα ἀπό τήν προηγούμενη. Οἱ ἄνθρωποι, ἐκτός ἀπό τήν ἐργασία τους, κουράζονται καί ἀπό πολλά ἀκόμη πράγματα. Κουράζονται ἀπό τήν κοινωνία, ἀπό τίς συνθῆκες τῆς διαβίωσης, ἀπό τή συμπεριφορά τῶν ἄλλων, ἀπό τά «πρέπει» καί τούς κανόνες. Πρότυπο ζωῆς γίνεται ἡ ἀποχαύνωση, τό ἀνατολίτικο νιρβάνα καί ἡ χαλάρωση. Ὁ ἄνθρωπος ἐπιστρατεύει ὅλη τήν ἐπιστήμη καί τήν τεχνολογία πού κατέχει, γιά νά κουράζεται ὅσο γίνεται λιγότερο. Τώρα πλέον ἔχει καί τήν τεχνητή νοημοσύνη, γιά νά μήν κουράζει οὔτε τό μυαλό του, ἀλλά νά βάζει μία μηχανή νά σκέφτεται ἀντί γιά ἐκεῖνον. Ὁ ἄνθρωπος κουράζεται καί μέ τήν προοπτική τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα. Τό «ἀναπαύου» τό υἱοθετεῖ καί στή σχέση του μέ τόν Θεό. Ἀποφεύγει τόν στίβο τῆς ἀρετῆς. Ἀποφεύγει τά πνευματικά σκάμματα καί παλαίσματα. Θέλει τήν πνευματική καρποφορία, ἀλλά δέ δουλεύει γιά νά τήν κατακτήσει. Θέλει τήν κατά Θεόν προκοπή, ἀλλά χωρίς νά κάνει κάποια προσπάθεια. Θέλει ἀνταμοιβή χωρίς ἱδρώτα. Κουράζεται στήν προσευχή, στή λατρεία, στίς ἀκολουθίες, στή μελέτη, στή νηστεία, στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς. Κουράζεται νά ξυπνήσει τό πρωί, νά ἀγρυπνήσει τό βράδυ, νά τρέξει γιά νά συμπαρασταθεῖ, νά ἀκούσει λόγο Θεοῦ. Ἔτσι τό «ἀναπαύου» γίνεται ἕνα πηγάδι, μία χοάνη πού τόν καταπίνει καί τόν ἐξαφανίζει.

Κατά δεύτερον, τό «φάγε, πίε» σηματοδοτεῖ τή νοοτροπία τῆς κατανάλωσης. Ὁ ἄφρων πλούσιος εἶχε βάλει σάν σκοπό τῆς ζωῆς του νά τρώει καί νά πίνει. Ζοῦσε μόνο γιά νά καταναλώνει. Ἡ νοοτροπία του εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἴδια μέ τή νοοτροπία πάρα πολλῶν ἀνθρώπων σήμερα. Ὁ ἄνθρωπος ζεῖ γιά νά βιάζει τή φύση καί νά τῆς ἁρπάζει ὅ,τι μπορεῖ περισσότερο, ὄχι ἐπειδή πραγματικά τό χρειάζεται ἀλλά ἐπειδή εἶναι πλεονέκτης καί τοῦ ἀρέσει νά καταναλώνει. Ὁ καταναλωτισμός εἶναι τό πιό ἄγριο θηρίο πού κατασπαράζει τόν πλανήτη. Ὁ ἄνθρωπος δέν τρώει καί πίνει ἀπό ἀνάγκη γιά ἐπιβίωση. Ρουφάει ἀχόρταγα κάθε ἰκμάδα ζωῆς γύρω του, διότι αὐτό δίνει νόημα στή ζωή του. Ζεῖ μόνο γιά νά καταναλώνει. Παίρνει ἀξία ἀπό τό πόσα καταναλώνει. Ὁ ἀκόρεστος ὑλισμός ἔγινε πρότυπο ζωῆς. Ἡ προσωπικότητα ἐκμηδενίζεται, ὅταν δέν ἔχει ὑλικά ἀγαθά. Ὁ ἄνθρωπος ἀπαξιώνεται, ὅταν δέν ἔχει γεμάτο ψυγεῖο, φουσκωμένο τραπεζικό λογαριασμό, πολλές σφραγίδες στό διαβατήριο καί ἀμέτρητα περιττά πράγματα στό σπίτι του. Ὁ κακός καταναλωτής εἶναι ἐπικίνδυνος γιά τήν κοινωνία τῆς εὐμάρειας. Τό Εὐαγγέλιο πολεμιέται,ἐπειδή διδάσκει τήν ὀλιγάρκεια. Ὁ χριστιανός πού δέν παρασύρεται ἀπό τή διαφήμιση, πού δέν ὑποκύπτει στήν ὑπερκατανάλωση, πού δέν γεμίζει τίς ἀποθῆκες μέ κονσέρβες καί μακρᾶς διαρκείας προϊόντα, δέν εἶναι συμπαθής ἀπό τά σύγχρονα οἰκονομικά συστήματα. Τό Εὐαγγέλιο, πού διδάσκει τήν ἐλεημοσύνη καί τή δοτικότητα, θεωρεῖται παρωχημένο καί ἀναχρονιστικό. Ἡ σύγχρονη τάση τοῦ κόσμου εἶναι τό «φάγε, πίε». Τό νόημα τῆς ζωῆς ἔγινε τόσο φτηνό καί φτωχό, ὅσο εἶναι τά ὑλικά ἀγαθά πού μᾶς κυκλώνουν. Ὁ πλοῦτος ἔγινε στόχος ζωῆς, πούγεμίζει τούς ἀνθρώπους μέ ἄγχος καί δυστυχία, μέ μοναξιά καί σκληρότητα.

Τέλος, τό «εὐφραίνου» σηματοδοτεῖ τή νοοτροπία τῆς ἀπόλαυσης, πού ἔγινε ὑπέρτατη ἀξία στή ζωήτοῦἀνθρωπου. Ὁ ἄφρων πλούσιος κυνηγοῦσε τήν εὐφροσύνη καί τήν ἀπόλαυση, ἀλλά τόν πρόλαβε ὁ θάνατος. Ἡ ἀπόλαυση καί ἡ εὐχαρίστηση εἶναι ἡ ἄμμος πού προσπαθοῦν νά κλείσουν στήν παλάμη τους οἱ ἄνθρωποι σήμερα. Ὅσοἀπό ἐγωισμό πιό πολύ τή σφίγγουν στήν παλάμη τους, τόσο πιό λίγη κατέχουν. Ἡ κάθε εἴδους ἀπόλαυση ἔγινε πλέον δικαίωμα, ἀκόμη καί ἄν γιά χάρη της καταπατῶνται τά δικαιώματα τῆς ζωῆς καί τῆς ἀξιοπρέπειας τῶν ἄλλων. Μπροστά στήν εὐχαρίστηση ὁ ἄνθρωπος τυφλώνεται, παχύνεται ὁ νοῦς καί ἡ συνείδηση, χάνεται ἡ καλλιέργεια καί ἡ εὐγένεια. Μπροστά στήν ἀπόλαυση ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀσυγκράτητος καί ὑποκύπτει στά πιό χαμερπῆ ἔνστικτα. Ἡ εὐμάρεια καί ἡ ἀπόλαυση γίνονται ἁλυσίδες πού χαλκεύουν τήν ἐλευθερία καί σέρνουν τόν ἄνθρωπο στά βρωμερότερα χοιροστάσια τῆς ἀνηθικότητας.Τό χειρότερο, ὅμως, εἶναι πώς αὐτές οἱ καταστάσεις ἔγιναν πλέον πρότυπο ζωῆς καί ὁρόσημο τῆς εὐτυχίας.

Εἶναι ἀπίστευτη εἰρωνεία νά ταυτίζεται ἡ ζωή μέ τό «ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου», ἐνῶ αὐτά σηματοδοτοῦν τήν πιό γρήγορη διαδρομή γιά τόν θάνατο! Ἡ ἀληθινή ἀνάπαυση, ἡ ἀστείρευτη πλησμονή καί ἡ ἀπέραντη εὐφροσύνη δέν ἔρχονται μόνον ἀπό τήν ὕλη. Κερδίζονται μέ τόν πνευματικό ἀγώνα καί ἔρχονται ὡς πολύτιμη καρποφορία ἀπό τήν κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Στόν Θεό θά βροῦμε τήν ἀνάπαυση, τήν πληρότητα καί τήν εὐτυχία. Ἀπό Ἐκεῖνον θά γίνει ἡ παροῦσα ζωή προστάδιο τῆς αἰώνιας ζωῆς καί ὅλα τά ἐγκόσμια ἀγαθά πρόγευση τῶν ὑπερκοσμίων, πού μᾶς χαρίζει ὁ φιλάνθρωπος Κύριος, στόν Ὁποῖο ἀνήκει ὅλη ἡ δόξα, ἡ δύναμη καί ἡ εὐχαριστία στούς ἀπέραντους αἰῶνες.

Ι.Μ.Δ